Αναπαλαίωση ενός κτιρίου-Κείμενο Γιώργου Ψαρουδάκη

Ένα ακόμη αναπαλαιωμένο κτίριο, στολίδι στην Πλατεία  του Κάτω Χωριού

 (Παπά Γεωργίου Γιαμαλάκη). Η Ιστορία του κτιρίου.

Το κτίριο. Φωτογραφία 4 Ιανουαρίου 2017

   Το κτίριο αυτό στην άκρη της πλατείας, (ιδιοκτησίας σήμερα απογόνων Εμμ.Θαλασσινού) άρχισε να χτίζεται μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα σε μια εποχή που οι Κρήτες, ως Έλληνες πλέον, καλούνταν να συμμετάσχουν στις πρώτες στην ιστορία, εθνικές εκλογές που έγιναν στις 31 Μαΐου 1915, για να εκλέξουν τους πρώτους εκπροσώπους τους στο εθνικό κοινοβούλιο.

(Στις εκλογές αυτές θριάμβευσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, επί του αντιπάλου του Αντωνίου Μιχελιδάκη, προέδρου της Εκτελεστικής Επιτροπής (πρωθυπουργού) της Κρητικής Πολιτείας, που ήταν υποψήφιος με τον Γούναρη. (Σε εκείνες τις εκλογές ο Βενιζέλος είχε εκλέξει και τους 23 αντιπροσώπους της Κρήτης!).

Όπως αναφέρει η ιστορία η αντιπαράθεση βενιζελικών και αντιβενιζελικών γινόταν καθημερινά σε κλίμα πόλωσης και επεισοδίων. Στο Κάτω Χωριό όλη η κοινωνία ήταν με τον Βενιζέλο καθώς πολλοί κατωχωρίτες συμμετείχαν με τον Βενιζέλο σε πολλούς αγώνες για την ανεξαρτησία με επικεφαλής στους Κατωχωρίτες επαναστάτες τον νομικό και πρώτο υπουργό της παιδείας της Κρητικής Πολιτείας Νικόλαο Γιαμαλάκη και τον αδελφό του ιατρό Χαράλαμπο Γιαμαλάκη.

Όλο το χωριό, λοιπόν, ήταν βενιζελικό, εκτός από ένα, τον Κων. Γραμματικάκη καφετζή, που ήταν αντιβενιζελικός.  

Έτσι η ανέγερση του κτιρίου τυλίχτηκε στη δίνη της πολιτικής προεκλογικής αντιπαράθεσης. Οι μαστόροι την ημέρα το χτίζανε και τη νύχτα το χαλούσανε οι χωριανοί. ‘Έτσι αναγκάστηκε ο Κ. Γραμματικάκης να ζητήσει τη βοήθεια του Καπετάν Ταβλά από την Κριτσά, που με τα παλληκάρια του ανέλαβε την αποπεράτωση του κτιρίου.

Την περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου το κτίριο επιτάχτηκε από τους Ιταλούς στο οποίο πρόσθεσαν παράνομα στα αριστερά ένα δωμάτιο μαγειρείο, το οποίο παραμένει μέχρι σήμερα.

Στο ισόγειο του κτιρίου στεγάστηκαν κατά καιρούς παλιά καφενεία, κουρεία, παντοπωλεία κλπ. ενώ η χρήση που προορίζεται σήμερα φαίνεται να είναι αυτή της ταβέρνας με το όνομα «πολιτεία και βίος».

Μερικά ακόμη ιστορικά στοιχεία. Πηγή: Νικόλαος Τωμαδάκης, δάσκαλος Κάτω χωριό καλοκαίρι 2016.

«Το σπίτι ήταν του Κ. Γραμματικάκη. Ήταν ένας τύπος πεισματάρης. Εκκλησιαζόταν στην Επισκοπή. Τον παρομοιάζανε  «καμπανό» και τον αδελφό του «καρπούζα».   Ήταν πατέρας του δικηγόρου Γεωργίου Γραμματικάκη. Το σπίτι μεταβίβασε αργότερα στον γαμβρό του τον Θαλασσινό».

 Στον Κατάλογο των επιτηδευματιών του Κάτω Χωρίου της χρήσεως 1911 ο Κων. Γραμματικάκης, καφετζής είναι καταταγμένος στην Β. φορολογική Κατηγορία σύμφωνα με τα αρχεία του Δήμου Κάτω Χωρίου του έτους 1912, κατάλογος των επιτηδευματιών του Δήμου Κάτω Χωρίου της χρήσεως 1911. (1)

(1) Γεωργίου Ε. Ψαρουδάκη Κάτω Χωριό, Επάνω Χωριό, Επισκοπή, Παπαδιανά, Θρυπτή. Η Ιστορία των χωριών μας. Κάτω Χωριό 2014.