Terence Davies, The neon Bible (1995), και Antonin Dvořak

Ποτέ δεν φανταζόμουνα ότι θα έγραφα για αμερικάνικο έργο, αλλά, όπως λέει και ο φύλακας στην «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, «βροτοίσιν ουδέν εστ' απώμοτον. ψεύδει γαρ η επίνοια την γνώμην» (εγώ πολυτονικό, με copy and paste το έβαλα, αλλά το blog δεν καταλαβαίνει). Όντας στο εξής αποφασισμένος να παρακολουθώ όλα τα έργα της Κινηματογραφικής Λέσχης, έγραψα και το «The neon bible» του Terence Davies που προβλήθηκε την περασμένη Παρασκευή. Έχοντας όμως μια απέχθεια για κάθε τι το αμερικάνικο, το είδα μόλις χθες.
Στην αρχή βρήκα μια μεγάλη ομοιότητα με το «Λεωφορείον ο Πόθος». Υπάρχει μια Blanche Dubois, ξεπεσμένη καλλιτέχνις, που πάει να ζήσει με την αδελφή της. Ο άνδρας της δεν την θέλει, αλλά δεν μπορεί να κάνει και διαφορετικά. Ο άνθρωπος αυτός είναι πολύ βίαιος. Καταπιέζει το γιο του και δέρνει τη γυναίκα του. Αναρωτιόμουνα πως ξέφυγε η ομοιότητα στον Μπακογιαννόπουλο. Στη συνέχεια όμως είδα πως η ταινία εξελίσσεται διαφορετικά.
Ο δεκαπεντάχρονος γιος, που μέσα σε ένα τραίνο, σε flash back, αφηγείται την ιστορία, θα μας πει ότι ο πατέρας του σκοτώθηκε στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και ότι η μητέρα του τρελάθηκε από τη στενοχώρια της. Η θεία θα φύγει από το σπίτι μετά από πρόσκληση του φίλου της, και ο νεαρός David αναγκάζεται να παραιτηθεί από τη δουλειά του για να μπορεί να περιποιείται τη μητέρα του. Την ίδια όμως κιόλας μέρα που φεύγει η θεία του τη βρίσκει αιμόφυρτη, έχοντας πέσει από τις σκάλες. Σε λίγο θα ξεψυχήσει. Θα την θάψει στην αυλή. Αμέσως μετά θα έλθει ο ιερέας για να την πάρει να την βάλει στο άσυλο, χωρίς να ξέρει ότι είναι νεκρή. Ο David που είχε αντισταθεί σθεναρά στην ιδέα του εγκλεισμού της τον πυροβολεί και τον σκοτώνει. Στη συνέχεια παίρνει το τρένο με προορισμό τον πιο μακρινό σταθμό.
Τελικά βρήκα στη Wikipedia ενδιαφέροντα στοιχεία για το έργο. Είναι παρμένο από το ομώνυμο μυθιστόρημα του John Kennedy Toole (1937-1969). Ο συγγραφέας έγραψε το έργο σε ηλικία μόλις 16 χρονών. Αργότερα έγραψε ένα δεύτερο, A confederacy of Dunces. Ο Toole αυτοκτόνησε χωρίς να έχει εκδοθεί κανένα από αυτά. Αργότερα η μητέρα του φρόντισε για την έκδοσή τους, και το δεύτερο έργο τιμήθηκε με το βραβείο Pulitzer. Η περιπέτεια του βιβλίου αυτού είναι συναρπαστική, και μπορείτε να τη διαβάσετε ακολουθώντας τον σύνδεσμο.
Τελικά διαβάζω ότι ο Toole επηρεάσθηκε από τον Tennessee Williams στους διαλόγους των έργων του. Επηρεάστηκε όμως λίγο και στην πλοκή του πρώτου έργου του, για το δεύτερο δεν ξέρω.
Αμερικανικός νότος, επαρχιώτικη μιζέρια, θρησκευτικός φονταμενταλισμός, αυτό είναι το σκηνικό του έργου. Δεν έλλειψε και η Κου Κλουξ Κλαν.
Τα ενδιαφέροντα βιογραφικά τα ανακάλυψα μετά. Ο βασικός λόγος που ήθελα να κάνω αυτή την ανάρτηση είναι γιατί έκανα μια άλλη ανακάλυψη. Στο έργο αυτό βρήκα το τραγούδι που το μουσικό θέμα του χρησιμοποίησε ο Antonin Ντβόρζακ για το largo της πιο αγαπημένης μου συμφωνίας, της συμφωνίας αρ. 9, του Νέου Κόσμου. Το γράφω και το αναρτώ, μαζί με τo largo, για να δείτε την ομοιότητα.
Ας γράψω κι εγώ τις αναμνήσεις μου.
Ήμουν μαθητής τρίτης Λυκείου, πρόσφατος fan της κλασικής μουσικής. Στο χωριό μου, στο Κάτω Χωριό Ιεράπετρας, στην Κρήτη. Από το τρανζίστορ που είχαμε στο σπίτι ακούω ένα βραδάκι κλασική μουσική, μάλλον από το σταθμό του Καΐρου, μια και την εποχή εκείνη τους σταθμούς της Αθήνας δεν τους πιάναμε καθόλου. Ακούω τη μουσική σαν μουσική υπόκρουση, γιατί ταυτόχρονα διαβάζω. Ξαφνικά καθηλώνομαι: Ξεκινάει εντυπωσιακά το τελευταίο μέρος, το allegro con fuoco, με ένα καταπληκτικό μοτίβο που καρφώνεται στη μνήμη για πάντα. Φυσικά σταματάω το διάβασμα και ακούω το υπόλοιπο της συμφωνίας.
Τη μουσική μου παιδεία συμπλήρωσα αργότερα στην Αθήνα, φοιτητής στο Τμήμα Αγγλικών Σπουδών της Φιλοσοφικής. Τρεις φορές την εβδομάδα στην Όπερα, και τη Δευτέρα στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Επί πλέον, μια καθημερινή ωριαία εκπομπή για την κλασική μουσική από τον Carl Harris, με άφθονα σχόλια. Από ποιο σταθμό; Από το σταθμό της αμερικανικής βάσης (Έξω, οι βάσεις, του θα-νάτου). Τα αγγλικά μου, ή μάλλον τα αμερικάνικά μου, ήταν σε πολύ καλό επίπεδο. Είχα καθηγητή στο φροντιστήριο στην Ιεράπετρα έναν νεαρό, τον John Carter, που την είχε κοπανήσει από την Αμερική για να γλιτώσει το Βιετνάμ.
Ένα βράδυ το ραδιόφωνο παίζει την συμφωνία του Νέου Κόσμου. Κλίνω τα φώτα και βυθίζομαι στη μαγεία των ήχων. Στο θαυμάσιο largo είμαι ντοπαρισμένος κανονικά. Ταξιδεύω σε γαλαξιακές διαστάσεις, τυλιγμένος με σουρεαλιστικές εικόνες. Την εμπειρία αυτή την κατέγραψα στο ημερολόγιό μου. Ήμουν πρωτοετής φοιτητής, και αυτή ήταν μια από τις πρώτες μου καταχωρήσεις.
Ε, λοιπόν θα τρελαθώ. Μπαίνω στο youtube για να βρω το video clip, και στο πρώτο που μου βγαίνει στην αναζήτηση βλέπω τις ίδιες διαστημικές εικόνες για τις οποίες μίλησα παραπάνω. Οι ρίζες της σύμπτωσης ξανακτυπούν.
Τελικά βλέπω ότι δεν είναι αυθεντικό, αφού υπάρχουν και λόγια. Το αυθεντικό ακολουθεί σε δυο μέρη. Αναρτώ το πρώτο, αναρτώ όμως και το προηγούμενο.
Οι νότες του βασικού θέματος, χωρίς τη χρονική τους διάρκεια: Φα λα λα, φα μι ρε, μι φα λα φα μι, /φα λα λα, φα μι ρε, μι φα μι ρε ρε.
Συμπληρώνω μετά από πέντε ώρες. Ε, λοιπόν, σίγουρα θα τρελαθώ. Βάζω το Τρίτο Πρόγραμμα και σε ποια μουσική πέφτω πάνω; Στη συμφωνία του Νέου Κόσμου. Οι ρίζες των συμπτώσεων σ' αυτά που μου συμβαίνουν είναι φαίνεται πάρα πολύ βαθιές.