Book review, movie criticism

Friday, April 11, 2014

Ramin Bahrani, Man push cart (2005), Goodbye solo (2008), Plastic bag (2009) και At any price (2012)



Ramin Bahrani, Man push cart (2005), Goodbye solo (2008), Plastic bag (2009) και At any price (2012) 

  Έχει εμμονή με τους μετανάστες ο Ramin Bahrani. Στο Chop shop τα κύρια πρόσωπα ήταν δυο αδέλφια ισπανόφωνα, αν όχι από το Μεξικό, πάντως από κάποια χώρα της λατινικής αμερικής. Εδώ κύριο πρόσωπο είναι ο Αχμάντ, από το Πακιστάν, που προσπαθεί να ζήσει πουλώντας καφέδες, τσάι κ.λπ. σε μια καντίνα-άμαξα την οποία μετακινεί τραβώντας τη με το χέρι, ενώ κάποια στιγμή μπαίνει στο στόρι και μια νεαρή ισπανίδα, από την Μπαρτσελόνα, που δουλεύει σε ένα κοντινό κιόσκι, πουλώντας αναψυκτικά, τσιγάρα και εφημερίδες. Ένας πλούσιος πακιστανός του προσφέρει βοήθεια, όμως του την αρνείται πεισματικά όταν τη χρειάζεται, τότε που του κλέβουν την άμαξά του. Η ισπανίδα με την οποία δεν θα ολοκληρώσει σχέση, παρόλο που αυτή τον θέλει, ίσως γιατί κατατρύχεται από την ανάμνηση της πεθαμένης γυναίκας του και του μικρού γιου του τον οποίο δεν μπορεί να δει παρά πολύ σπάνια, θα επιστρέψει στην πατρίδα της. Και το γατάκι που είχε περιμαζέψει από τα σκουπίδια και είχε περιθάλψει, έχει ψοφήσει. Είναι πάλι μόνος.
  Ή σχεδόν. Στο τέλος της ταινίας τον βλέπουμε να προσπαθεί να ξανασταθεί στα πόδια του, με μια άμαξα παμπάλαιη που του έδωσε ένας φίλος.
  Νατουραλιστικά, χωρίς μελοδραματισμούς, ο Bahrani παρουσιάζει στην πρώτη του ταινία τη θλιβερή ζωή των φτωχών μεταναστών, με την οποία θα συνεχίσει και στο Chop shop.

Chop shop (2007)
Έχουμε ήδη γράψει εδώ

Goodbye Solo (2008)

  Πάντοτε πίστευα ότι το σασπένς είναι μια από τις μεγαλύτερες αρετές σε ένα αφηγηματικό έργο. Τα δυο προηγούμενα έργα του Bahrani φάνηκαν να το διαψεύδουν, καθώς, χωρίς να διαθέτουν ιδιαίτερο σασπένς, είναι εξαιρετικές ταινίες, εικονογραφώντας τη θλιβερή ζωή των (λαθρο)μεταναστών στην Αμερική. Όμως η επόμενη, τρίτη του ταινία, φάνηκε να το επιβεβαιώνει.
  Ο Σόλο είναι μετανάστης από τη Σενεγάλη. Δουλεύει ταξιτζής, και ονειρεύεται να μπει σε μια αεροπορική εταιρεία, σε μια θέση σαν αεροσυνοδού. Διαβάζει για τις εξετάσεις.
  Ένας από τους μόνιμους πελάτες του, ο Ουίλιαμς, τον μισθώνει για μια διαδρομή, χωρίς επιστροφή, στο blowing rock. Συμπεριφέρεται με αρκετή σκαιότητα στον Σόλο, και στην αρχή το εισπράττουμε ως την περιφρόνηση του λευκού απέναντι στον μαύρο. Αργότερα καταλαβαίνουμε ότι η στάση του αυτή είναι προϊόν μιας βαθιάς κατάθλιψης. Και ακόμη πιο ύστερα, καθώς ο Σόλο διαβάζει κάποιες σημειώσεις σε ένα μπλοκάκι του, ότι στην πραγματικότητα τρέφει τρυφερά αισθήματα απέναντί του και απέναντι στη θετή του κόρη, ένα μικρό κοριτσάκι. Από τον ίδιο μαθαίνει ότι η γυναίκα του τον παράτησε πριν τριάντα χρόνια. Ερευνώντας τα πράγματά του ανακαλύπτει ότι ο ταξιθέτης στον σινεμά που τον πηγαίνει συχνά είναι ο γιος του, στον οποίο βέβαια δεν αποκαλύπτεται. Επίσης κάποια στιγμή ανακαλύπτει την πρόθεσή του να αυτοκτονήσει, δημιουργώντας το σασπένς. Αυτό ο θεατής βέβαια το έχει υποψιαστεί πιο πρώτα, ίσως και ο ίδιος ο Σόλο, χωρίς να δηλώνεται όμως στην ταινία.
  Ο Ουίλιαμς, στην τελευταία αυτή διαδρομή, μισθώνει άλλο ταξί. Όμως ο Σόλο πείθει τον ταξιτζή να αφήσει το αγώι σ’ αυτόν, όχι χωρίς δυσκολία. Επιμένει να πάρει μαζί του και την κόρη του, την οποία ξέρει ότι ο Ουίλιαμς συμπαθεί, σε μια ύστατη προσπάθεια μήπως αλλάξει γνώμη.
  Ας αποκαλύψουμε το τέλος της πλοκής, που δεν αναφέρεται στον παραπάνω σύνδεσμο: δεν θα τα καταφέρει.
  Συγκινητική ταινία, που δείχνει ότι της γης οι κολασμένοι δεν είναι μόνο οι έγχρωμοι μετανάστες αλλά και οι λευκοί, όταν τα προβλήματα της ζωής τούς έχουν ρίξει σε βαθειά κατάθλιψη. Η απελπισμένη προσπάθεια του Σόλο δείχνει ότι η ανθρωπιά δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο των προνομιούχων λευκών (όχι όλων φυσικά), και ότι μπορεί να τη συναντήσει κανείς εξίσου και στους έγχρωμους. Το αντιρατσιστικό μήνυμα προβάλλεται έμμεσα μεν, πλην σαφώς.   
  Να το σημειώσουμε και αυτό, ο Σόλο φοράει συχνά ένα μπλουζάκι που πάνω γράφει ΕΛΛΑΣ.

Plastic bag (2009)
  Ο δεύτερος σύνδεσμος είναι του youtube, όπου μπορείτε να δείτε την 18λεπτη αυτή ταινία. Αφηγείται μια σακούλα σουπερμάρκετ, σε ολοκάθαρα αγγλικά, αν και με την ξενική προφορά του Werner Herzog, την αγωνιώδη αναζήτησης της κατασκευάστριάς της, παρασυρμένη από τον αέρα. Ευφάνταστη ταινία, που δίνει στον Bahrani την ευκαιρία μιας ποιητικής περιδιάβασης σε διάφορα μέρη, ακόμη και στο βυθό της θάλασσας.

At any price (2012)
  Το έργο δεν μου άρεσε για τους παρακάτω λόγους:
1ο. Περίμενα κάτι ανάλογο με τα προηγούμενα έργα, και δεν το βρήκα.
2ο. Οι δυο κύριοι χαρακτήρες, ο πατέρας και ο γιος, είναι «κακοί». Όχι, δεν ζητώ τους θετικούς χαρακτήρες του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, αλλά όταν οι κύριοι χαρακτήρες είναι κακοί, το έργο δεν μου αρέσει. Για τον ίδιο λόγο δεν μου άρεσε και το «Άρωμα» του Πάτρικ Ζίσκιντ.
3ο. Είναι πολύ αμερικάνικο. Σεξ, βία, ράλι, η κλασική συνταγή.
4ο. Αντίθετα όμως από ό,τι συμβαίνει όχι μόνο στα αμερικάνικα, αλλά και σε όλα τα έργα, όπου η «ποιητική δικαιοσύνη» θέλει τον κακό να τιμωρείται, εδώ ο γιος δεν τιμωρήθηκε που σκότωσε, έστω και αν το έκανε χωρίς να το θέλει, ούτε καν αποκαλύφθηκε η ενοχή του.
5ο. Το θέμα δεν με άγγιξε. Οι κομπίνες και τα προβλήματα των αμερικανών αγροτών, με τις μηχανοποιημένες καλλιέργειες (καλαμπόκι) δεν μου είναι οικείες.
  Τι να πω, ελπίζω να μου αρέσει η επόμενη ταινία του. Εκτός κι αν έχει συμβιβαστεί κι αυτός με τις αμερικανιές.
 


  

No comments: